برای اینکه بتوان قهوه با کیفیت و خوش طعمی را سرو کرد، باید به موارد زیادی توجه کرد. یکی از موارد تاثیرگذار بر روی کیفیت قهوه و اسپرسو، آب مورد استفاده در دستگاه است. آبی که برای تهیه قهوه استفاده می‌شود، باید عاری از املاح و مواد معدنی اضافی باشد و به خوبی فیلتر شده باشد. برای همین است که بیشتر افراد از سختی‌گیر برای دستگاه اسپرسوساز استفاده می‌نمایند. در این مطلب قصد داریم تا با سختی گیر اسپرسواز و نحوه کار با آن آشنا شویم و به شیوه اتصال آن به دستگاه اسپرسوساز پی ببریم.
سختی گیر اسپرسوساز چیست؟
سختی گیر وسیله‌ای استوانه‌ای شکل است که وظیفه آن حذف سختی و املاح آب است. درون دستگاه سختی گیر مواد طلایی رنگی وجود دارد که این مواد سختی و املاح آب خود را به خود جذب می‌کنند. این مواد مانع از ورود سختی‌های آب به درون بویلر اسپرسوساز می‌شوند و در کیفیت نوشیدنی سرو شده تاثیر بسیار زیادی دارند. برای همین است که نصب سختی گیر یک امر بسیار مهم در هنگام نصب دستگاه اسپرسوساز است. بهتر است تمام افرادی که از اسپرسوسازهای صنعتی یا نیمه صنعتی استفاده می‌نمایند، این دستگاه را در اختیار داشته باشند تا بتوانند از ورود املاح و مواد معدنی اضافی آب به دستگاه جلوگیری نمایند. وجود این دستگاه برای مناطقی که آب آشامیدنی‌شان سختی زیادی دارد بسیار مهم است و حتما باید مورد توجه قرار بگیرد. بنابراین اگر قصد دارید به تازگی یک کافی شاپ راه‌اندازی نمایید، در کنار خرید اسپرسوساز به خرید سختی گیر نیز توجه کرده و حتما آن را در لیست اقلام ضروری کافی شاپ لحاظ نمایید.
چرا وجود سختی گیر مهم است؟
در صورت عدم وجود سختی گیر، املاح و سختی‌های آب به راحتی وارد دستگاه می‌شوند. شاید در زمان‌های ابتدایی مشکلی برای دستگاه به وجود نیاید؛ اما ورود املاح به تدریج باعث رسوب آنها در دستگاه اسپرسوساز شده و در عملکرد ماشین اختلال ایجاد می‌کنند. برای همین است که سختی گیر یک وسیله بسیار مهم و حائز اهمیت است و حتما باید مورد توجه قرار بگیرد.
آشنایی بیشتر با دستگاه سختی گیر اسپرسوساز
سخت‌گیرها با ظرفیت‌های مختلفی به بازار عرضه می‌شوند که از میان آنها، ظرفیت 8 و 11 لیتر بیشتر مورد توجه قرار دارد. هر یک از این دستگاه‌ها دارای اجزا و بخش‌های خاصی هستند که در اینجا به شرح این اجزا می‌پردازیم:
در قسمت بالای دستگاه سختی گیر، درب اصلی سخت‌گیر قرار دارد که با پیچاندن آن میتوان به راحتی به درون دستگاه دسترسی پیدا کرد. با باز شدن درب اصلی دستگاه، دانه‌های طلایی رنگ رزین قابل مشاهده هستند. نکته مهم در رابطه با درب دستگاه این است که هنگام باز و بسته کردن آن حتما باید به درست بسته شدن آن توجه کرده و درب در جای خود به درستی قرار بگیرد. همچنین دور واشر درب، باید کاملا تمیز باشد تا درب بتواند محکم در جای خود بسته شود.
سخت‌گیرها اغلب دارای دو شیر هستند که هر کدام در حالت عمود، مسیر را بسته نگه می‌دارند. شیر بالایی دستگاه سخت گیر، مربوط به ورودی آب شهر بوده که باید توسط لوله مناسب به آب شهری متصل شود. با چرخاندن شیر به سمت چپ، ورودی دستگاه باز شده و سخت گیر از آب شهری پر می‌شود. شیر دوم یعنی شیر پایینی، مربوط به خروجی دستگاه اسپرسوساز است. بهتر است زمانی که قصد دارید از دستگاه سخت گیر برای اولین بار استفاده نمایید، آب اولیه را از آن خارج کنید. چرا که رزین‌های موجود در دستگاه موجب می‌شوند تا رنگ آب دچار تغییر شده و در طعم و مزه آن تغییر ایجاد شود. برای همین زمانی که برای اولین بار دستگاه را از آب شهری پر کردید، اجازه دهید تا مادامی که رنگ آب به حالت طبیعی برمی‌گردد، از دستگاه خارج شود. پس از این کار، میتوان شلنگ مربوط به دستگاه اسپرسوساز را به شیر پایین متصل کرد. زمانی که مسیر آب کاملا به سمت دستگاه جریان پیدا کند، صفحه مربوط به فشار آب باید بین عدد 2 تا 3 قرار بگیرد. این نشان‌دهنده فشار آب ورودی دستگاه است.
نحوه نصب سختی گیر به دستگاه اسپرسوساز
در بخش قبلی با اجزای دستگاه سختی گیر آشنا شدیم. همانطور که اشاره کردیم هر دستگاه سخت گیر دارای دو شیر مجزا می‌باشد که در یک راستا قرار دارند. شیر بالا برای اتصال به آب شهری و شیر پایین برای اتصال به دستگاه اسپرسوساز است. برای همین پس از خرید دستگاه سختی گیر، باید یک شلنگ را به آب شهری و سر دیگر آن را به شیر بالا متصل نمایید. همچنین شلنگ دیگر را باید به دستگاه اسپرسوساز و شیر پایین متصل کرد. اتصال شلنگ‌ها باید به درستی صورت گیرد تا در حین ورود و خروج آب، دستگاه دچار نشتی شود. زمانی که این کار انجام شد، میتوان شیر بالا را باز کرده تا آب وارد سختی گیر شود. سپس با باز کردن شیر پایین، آب فیلتر شده به تدریج وارد دستگاه اسپرسوساز خواهد شد. این آب کاملا سختی‌زدایی شده است و بدون املاح و سختی‌های اضافی وارد دستگاه اسپرسوساز می‌شود. همانطور که متوجه شدید نحوه نصب سختی گیر اسپرسوساز بسیار ساده بوده و نیاز به عملیات پیچیده یا خاصی نمی‌باشد. کافیست پس از اتصال دستگاه، اجازه دهید آب اولیه از آن خارج شود تا عاری از هرگونه رزین و مواد اضافی باشد. پس از آن که رنگ آب به حالت معمول و طبیعی رسید، می‌توانید از آن برای درست کردن اسپرسو و نوشیدنی‌های مورد نظر خود استفاده نمایید.
چگونه سختی گیر را شستشو و احیا کنیم؟
برای شستشو و احیای سخت‌گیر، باید چندین مرحله را پشت سر هم طی کرد.
- در مرحله اول، باید شیر آب خروجی را بسته و شیر آب ورودی را باز نمایید.
- در مرحله بعدی باید اهرم یا همان دسته شیر سه راهه (کله گاوی) را در حالت واش گذاشته تا عمل شستشوی معکوس (back wash) به درستی صورت گیرد.
- در اینجا آب از انتهای مخزن وارد شده و پس از عبور از بستر رزین‌ها و سیلیسی (از پایین به بالا) از قسمت فوقانی مخزن خارج و به شبکه فاضلاب وارد می‌شود. به این صورت مواد معلق از بستر رزین زدوده شده و فشردگی بستر کم خواهد شد. زمان لازم برای این مرحله بستگی به سایز دستگاه و نوع آن دارد. اما میتوان گفت مدت زمان 20 الی 40 دقیقه برای آن مناسب خواهد بود.
- مرحله بعدی مربوط به احیای دستگاه است. در این مرحله باید آب نمک وارد سختی گیر شده تا رزین با آن تبادل یون انجام دهد. در این مرحله سدیم جایگزین یون‌های کلسیم و منیزیم خواهد شد.
- پس از آماده شدن محلول آب نمک، باید شیر مخزن نمک را باز کرده و اهرم را در حالت دو یا رزین قرار داد.
- پس از تخلیه کامل مخزن نمک، باید شیر مخزن را بسته و اجازه داد تا رزین‌ها به صورت آهسته به مدت 10 الی 15 دقیقه مورد شستشو قرار بگیرند.
- سپس اهرم را در موقعیت سه قرار داده و شیر تخلیه را باز کنید تا رزین با آب تمیز شستشو شود. این مرحله تا زمانی باید ادامه یابد که آب خروجی از شیر تخلیه سختی گیر کاملا مزه شوری خود را از دست داده و همچون آب شهری بدون مزه شود.
- بهتر است برای اطمینان از نمونه خروجی آب، تست سختی بگیرید. سپس در صورت مناسب بودن میزان سختی، شیر تخلیه را بسته و شیر خروجی را باز کنید.
- مرحله آخر باید منبع نمک را برای احیای بعدی آماده کرد. برای این کار پس از آنکه مخزن از آب پر شد، باید مقدار نمک توصیه شده را به آن اضافه کرد. بدین صورت دستگاه سختی گیر مورد شستشو قرار گرفته و کار به اتمام می‌رسد.
چند دلیل برای اینکه از سختی گیر اسپرسوساز استفاده نمایید
همانطور که متوجه شدید وظیفه دستگاه سختی گیر این است که از ورود مواد معدنی چون کلسیم و منیزیم که باعث کاهش کیفیت قهوه می‌شوند، جلوگیری به عمل آید. این دستگاه همانند یک فیلتر بزرگ، از ورود سختی و املاح اضافی آب به اسپرسوساز جلوگیری کرده و مانع از اثرگذاری منفی آن در کیفیت نوشیدنی می‌شود. خوب است بدانید کلسیم و منیزیم، کربنات‌هایی هستند که تمایل دارند به عنوان یک ماده جامد به سطح لوله‌های اسپرسوساز بچسبند. زمانی که این اتفاق درون ماشین اسپرسو بیفتد، باعث می‌شود تا مقدار جریان آب کاهش پیدا کند. این مشکل باعث شده تا تاثیر مقدار گرمای دستگاه بر قهوه خروجی نیز کاهش یابد. رسوبات ایجاد شده در دستگاه اسپرسوساز نه تنها بر روی کیفیت اسپرسو اثر می‌گذارند، بلکه به تدریج باعث پوسیدگی برخی از قطعات و از کار افتادگی دستگاه می‌شوند. برای همین است که سختی گیر از اهمیت زیادی برخوردار است و بهتر است در هر منطقه‌ای، به خصوص در مناطق با سختی آب بالا، از آن استفاده شود.
جمع بندی
در این مطلب با یکی از دستگاه‌های بسیار کاربردی و مهم، یعنی سختی گیر آشنا شدیم. سختی گیر جزو تجهیزاتی است که بهتر است در هر کافی شاپی وجود داشته باشد تا مانع از ورود املاح و سختی‌های آب به درون دستگاه اسپرسوساز شود. این دستگاه از دو شیر برخوردار بوده که یکی از آنها برای پر شدن دستگاه و دیگری برای ورود آب تصفیه شده به درون دستگاه اسپرسوساز است.