اسپرسو به‌عنوان یک نوشیدنی مستقل، تنها بخشی از قابلیت‌های دستگاه‌های اسپرسو، به‌ویژه در بازارهای مصرف‌کننده، را تشکیل می‌دهد. تولید شیر با بافت غنی که برای تهیه کاپوچینو و لاته ضروری است، نقش حیاتی در عملکرد دستگاه ایفا می‌کند. فرایند بافت‌دهی و گرم‌کردن شیر به تولید بخار نیازمند است که مستلزم جوشاندن آب می‌باشد. بااین‌حال، دم‌آوری ایده‌آل قهوه در دمایی به‌مراتب پایین‌تر از نقطه‌جوش، معمولاً بین 90 تا 96 درجه سانتی‌گراد، صورت می‌گیرد. چالش اصلی در طراحی دستگاه‌های اسپرسو، حفظ دو دمای متفاوت آب به طور هم‌زمان است. در ادامه، چهار روش مختلف مورداستفاده در این زمینه را بررسی خواهیم کرد.
این روش‌ها شامل تکنیک‌های متنوعی برای جداسازی سیستم گرمایش آب برای دم‌آوری و تولید بخار هستند. هر کدام از این روش‌ها مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند که بر اساس نیازها و ترجیحات مصرف‌کننده، انتخاب مناسب‌ترین دستگاه را تعیین می‌کند.
اسپرسوسازهای تک بویلر
اسپرسوسازهای تک بویلر، از یک دیگ واحد مجهز به دو ترموستات بهره می‌برند. یکی از این ترموستات‌ها در محدوده دمایی ایده‌آل برای استخراج قهوه تنظیم شده است، درحالی‌که دیگری برای جوشاندن آب و تولید بخار طراحی شده است. ساختار ساده این ماشین‌ها معمولاً منجر به قیمت پایین‌تر آن‌ها نسبت به مدل‌های پیچیده‌تر می‌شود.
بااین‌حال، این سادگی با چالش‌هایی همراه است. اولاً، عدم توانایی در انجام هم‌زمان استخراج قهوه و بخاردهی شیر، کارایی دستگاه را کاهش می‌دهد. برای مثال، برای تهیه یک کاپوچینو، ابتدا باید قهوه استخراج شود و سپس شیر بخاردهی شود که این فرایند را زمان‌بر می‌کند. ثانیاً، هر بار که نیاز به تغییر بین استخراج و بخاردهی باشد، دستگاه باید مجدداً به دمای مناسب برسد که باز هم به زمان اضافی نیاز دارد.
برای رفع این محدودیت‌ها و امکان انجام هم‌زمان استخراج قهوه و بخاردهی شیر، دستگاه باید قادر باشد آب را به دو دمای مختلف به طور هم‌زمان گرم کند. این قابلیت مستلزم طراحی پیچیده‌تر و در نتیجه افزایش هزینه تولید است.
اسپرسوسازهای دارای مبدل حرارتی
مبدل حرارتی یک سیستم گرمایش آب دم‌آوری جایگزین برای دیگ بخار در دستگاه‌های اسپرسوساز است. در این روش، آب دیگ صرفاً برای تولید بخار استفاده می‌شود. آب دم‌آوری از طریق یک لوله مسی یا مبدل حرارتی که در تماس مستقیم با دیگ بخار است، گرم می‌شود. این جداسازی منجر به عدم تماس مستقیم آب دم‌آوری با آب دیگ می‌شود. استفاده از مبدل حرارتی نسبت به دیگ تک‌جداره مزایایی دارد. از جمله این مزایا می‌توان به امکان تولید هم‌زمان بخار و عصاره قهوه اشاره کرد. این ویژگی بهره‌وری دستگاه را افزایش می‌دهد. بااین‌حال، کنترل دقیق دمای آب دم‌آوری در مبدل حرارتی نسبت به دیگ تک‌جداره پیچیده‌تر است. به دلیل تأثیر عوامل مختلف مانند دمای
دیگ بخار، فشار بخار و جریان آب، حفظ دمای ثابت آب دم‌آوری چالش‌برانگیز است. برای مقابله با این مسئله، تکنیکی به نام “سرفینگ دما” استفاده می‌شود که شامل تخلیه جزئی آب قبل از استخراج است تا دمای آب به حد مطلوب برسد.
در مجموع، مبدل حرارتی در دستگاه‌های اسپرسوساز امکاناتی را فراهم می‌کند که در دیگ‌های تک‌جداره وجود ندارد. بااین‌حال، نیاز به کنترل دقیق‌تر دمای آب دم‌آوری، این سیستم را نسبت به دیگ تک‌جداره پیچیده‌تر می‌کند.
اسپرسوسازهای ترموبلاک
دستگاه ترموبلاک یک فناوری پیشرفته در صنعت قهوه‌سازی محسوب می‌شود. قلب این دستگاه، یک بلوک فلزی ضخیم است که با یک سیم‌پیچ داخلی تعبیه شده است. این بلوک به طور کامل توسط یک المنت گرمایشی داخلی حرارت داده می‌شود.
مکانیزم عملکرد این دستگاه به این صورت است که آب به‌صورت پالس‌های کوچک توسط پمپ از طریق سیم‌پیچ عبور می‌کند. این پالس‌های آب به‌سرعت به دمای جوش و حتی بالاتر از آن رسیده و به بخار تبدیل می‌شوند. این بخار تولید شده، نقش حیاتی در فرایند استخراج طعم از قهوه دارد.
نکته قابل‌توجه در دستگاه‌های ترموبلاک، وجود یک دیگ بخار جداگانه است. این دیگ بخار برای تأمین آب گرم موردنیاز در فرایند دم‌آوری استفاده می‌شود. بااین‌وجود، قابلیت گرمایش مستقل بخار و آب دم‌آوری، امکان انجام هم‌زمان این دو فرایند را فراهم می‌آورد که منجر به افزایش سرعت و کارایی دستگاه می‌شود.
به طور خلاصه، دستگاه ترموبلاک با بهره‌گیری از فناوری گرمایش سریع و دقیق، توانایی تولید بخار با فشار بالا و تأمین آب گرم به طور هم‌زمان را داراست. این ویژگی‌ها، ترموبلاک را به انتخابی محبوب در میان علاقه‌مندان به قهوه باکیفیت تبدیل کرده است.
اسپرسوسازهای دو بویلر
برای اسپرسوسازهای کافه‌ای که روزانه حجم بالایی از نوشیدنی‌ها را تولید می‌کنند و به طور هم‌زمان به بخار و دم‌آوری نیاز دارند، سیستم دیگ بخار دوگانه (Dual Boiler) به‌عنوان یک راه‌حل کارآمد و حرفه‌ای مطرح می‌شود. این سیستم شامل دو دیگ مجزا است که هر کدام وظیفه‌ای مشخص دارند. یکی از دیگ‌ها به تولید بخار با فشار و دمای ثابت اختصاص‌یافته و دیگری به گرم‌کردن آب تا دمای ایده‌آل برای دم‌آوری قهوه.
وجود دو دیگ مستقل، در کنار استفاده از کنترل‌کننده‌های دمای پیشرفته مانند PID، امکان تنظیم دقیق و مستقل دمای هر دو دیگ را فراهم می‌کند. این امر منجر به ثبات بی‌نظیر در تهیه اسپرسو و تولید بخار باکیفیت مطلوب
می‌شود. به‌عبارت‌دیگر، با استفاده از یک دیگ بخار دوگانه، باریستا می‌تواند هم‌زمان و بدون تأثیرگذاری بر روی یکدیگر، اسپرسوهایی با استخراج بهینه و شیرهای بخاردار با بافت کرمی و یکدست تولید کند.
البته این تکنولوژی با افزایش پیچیدگی دستگاه همراه است که به طور طبیعی منجر به قیمت بالاتر نسبت به دستگاه‌های تک دیگ می‌شود. اما برای کافه‌هایی که کیفیت و سرعت سرویس‌دهی برایشان در اولویت است، هزینه‌های اولیه به‌سرعت توسط افزایش راندمان و رضایت مشتری جبران خواهد شد.
در مجموع، سیستم دیگ بخار دوگانه به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای کافه‌هایی با حجم بالای کار محسوب می‌شود که به دنبال دستیابی به بالاترین استانداردهای کیفیت در تهیه قهوه هستند.
مزایا و معایب انواع دستگاه‌های اسپرسوساز بر اساس بویلر
دستگاه‌های اسپرسو بر اساس سیستم گرمایش و کنترل دما به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- دستگاه‌های اسپرسوساز تک بویلر: ساده‌ترین نوع دستگاه اسپرسو است که از یک بویلر برای گرم‌کردن هم آب و هم تولید بخار استفاده می‌کند. این نوع دستگاه‌ها به دلیل قیمت پایین‌تر محبوبیت بیشتری دارند، اما محدودیت‌هایی نیز دارند. از جمله این محدودیت‌ها می‌توان به عدم دقت در کنترل دما، زمان انتظار طولانی بین تهیه اسپرسو و بخار شیر و عدم امکان تهیه هم‌زمان اسپرسو و کاپوچینو اشاره کرد.
- دستگاه‌های اسپرسوساز مبدل حرارتی: این نوع دستگاه‌ها از یک مبدل حرارتی برای جداکردن آب گرم موردنیاز برای تهیه اسپرسو از بخار استفاده می‌کنند. این امر باعث می‌شود که بتوان هم‌زمان اسپرسو و کاپوچینو تهیه کرد و دمای آب برای تهیه اسپرسو دقیق‌تر کنترل شود. بااین‌حال، مبدل حرارتی نیاز به شستشوی دوره‌ای دارد تا از تجمع رسوب جلوگیری شود.
- دستگاه‌های اسپرسوساز ترموبلاک: این دستگاه‌ها از یک بلوک آلومینیومی برای گرم‌کردن آب استفاده می‌کنند که به‌سرعت به دمای موردنظر می‌رسد. این ویژگی باعث می‌شود تا زمان انتظار بین دو عملیات کاهش یابد. بااین‌حال، برای استفاده‌های سنگین و تولید حجم بالای نوشیدنی، ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشند.
- دستگاه‌های اسپرسوساز دو بویلر: پیشرفته‌ترین نوع دستگاه‌های اسپرسو هستند. در این دستگاه‌ها، دو بویلر مجزا برای دم‌کردن قهوه و تولید بخار استفاده می‌شود که امکان کنترل دقیق دما را فراهم می‌کند. این دستگاه‌ها بهترین کیفیت را ارائه می‌دهند؛ اما قیمت بالاتری نیز دارند.
عوامل مؤثر در انتخاب دستگاه اسپرسوساز
انتخاب دستگاه اسپرسوساز مناسب، یکی از تصمیم‌های مهم برای علاقه‌مندان به قهوه است. باتوجه‌به تنوع مدل‌ها و ویژگی‌های مختلف دستگاه‌های اسپرسو، انتخاب بهترین گزینه ممکن است کمی گیج‌کننده باشد. در این بخش به بررسی مهم‌ترین عواملی که در انتخاب دستگاه اسپرسو مؤثر هستند، می‌پردازیم:
- بودجه: محدوده بودجه شما، طیف وسیعی از دستگاه‌ها را در اختیار شما قرار می‌دهد. دستگاه‌های تک بویلر معمولاً ارزان‌تر هستند و دستگاه‌های دو بویلر گران‌تر. سعی کنید دستگاهی را انتخاب کنید که با توجه به بودجه‌تان، بیشترین کیفیت را ارائه دهد.
- میزان استفاده: اگر قصد دارید روزانه چندین فنجان اسپرسو تهیه کنید، به دستگاهی با ظرفیت بالاتر و قابلیت‌های بیشتر نیاز دارید. همچنین تعداد افرادی که از دستگاه استفاده می‌کنند نیز در انتخاب ظرفیت دستگاه مؤثر است.
- نوع قهوه مصرفی: اگر از قهوه‌های تیره و روبوستا استفاده می‌کنید، به دستگاهی با فشار بالاتر نیاز دارید. برخی از دستگاه‌ها دارای آسیاب داخلی هستند که به شما امکان می‌دهد قهوه را به‌صورت تازه آسیاب کنید.
- قابلیت‌ها و امکانات: برخی از دستگاه‌های اسپرسوساز از قابلیت‌هایی همچون آسیاب داخلی، صفحه‌نمایش لمسی، برنامه‌پذیری و بخار شیر برخوردار هستند که باعث بالارفتن کیفیت و قهوه تولید شده و همچنین افزایش سرعت باریستا می‌شود.
- کیفیت و نوع طراحی: دستگاه اسپرسوساز باید متناسب با فضای موردنظر خریداری شود، همچنین نوع طراحی و کیفیت ساخت آن نیز می‌توانند در انتخاب شما تأثیرگذار باشند.
جمع‌بندی
همان‌طور که در این مقاله بررسی کردیم، انواع مختلف دستگاه‌های اسپرسو، هر کدام با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، تجربه‌ای متفاوت از نوشیدن قهوه را ارائه می‌دهند. از دستگاه‌های تک بویلر ساده و اقتصادی گرفته تا دستگاه‌های دو بویلر حرفه‌ای و پیشرفته، هر یک از این دستگاه‌ها برای سلیقه و نیازهای خاص طراحی شده‌اند.
عوامل متعددی از جمله بودجه، میزان استفاده، نوع قهوه مصرفی و قابلیت‌های موردنظر، در انتخاب دستگاه اسپرسو مؤثر هستند. با درنظرگرفتن این عوامل و مقایسه دقیق ویژگی‌های هر دستگاه، می‌توانید بهترین انتخاب را برای خود داشته باشید.
به یاد داشته باشید که یک دستگاه اسپرسو خوب تنها آغاز راه است. کیفیت آب، نوع قهوه، مهارت در آسیاب‌کردن قهوه و تکنیک‌های تهیه اسپرسو، همگی در طعم نهایی نوشیدنی شما تأثیرگذار هستند. با کمی تمرین و تجربه، می‌توانید در خانه خود اسپرسوهایی باکیفیت کافه‌های حرفه‌ای تهیه کنید.
در نهایت، مهم‌ترین نکته این است که از فرایند تهیه و نوشیدن اسپرسو لذت ببرید. قهوه یک نوشیدنی اجتماعی است که می‌تواند لحظات خوشی را برای شما و عزیزانتان رقم بزند.