دستگاه اسپرسوساز همانطور که از نامش مشخص است، برای تهیه قهوه از نوع اسپرسو به کار برده می‌شود. این دستگاه‌ها امروزه در هر کافه و رستورانی مشاهده می‌شوند و انواع مختلفی دارند. دستگاه‌های اسپرسوساز در مدل‌های خانگی، نیمه صنعتی و صنعتی موجود هستند و هرکدام دارای توان و ویژگی‌های خاصی می‌باشند. برای این که عمر این دستگاه‌ها طولانی‌تر شود، نیاز است تا هر چند وقت یکبار نسبت به تمیز کردن آن اقدام شود. زمان نظافت دستگاه بستگی به میزان استفاده شما از دستگاه دارد. بنابراین اگر جزو افرادی هستید که هر روز قهوه می‌نوشید و از دستگاه اسپرسوساز استفاده می‌کنید، نباید از نظافت دستگاهتان غافل شوید. یکی از معمولترین و ارزانترین راه‌ها برای نظافت دستگاه اسپرسوساز، اسیدشویی دستگاه اسپرسو است که در ادامه در رابطه با آن بیشتر توضیح خواهیم داد.
اسیدشویی چیست
اسیدشویی که در انگلیسی به آن Acid washing یا Pickling گفته می‌شود، عملی است که برای تمیز کردن سطوح و بهبود کیفیت آنها استفاده می‌شود. با این کار کلیه لکه‌ها، رسوبات، آلاینده‌های غیر آلی و حتی زنگ زدگی از روی سطوح برطرف خواهد شد. برای اسیدشویی معمولا از یک مایع شستشو که حاوی اسید است، استفاده می‌شود. اسید سیتریک ماده‌ی خطرناکی به حساب نیامده و تنها موجب سوزش چشم خواهد شد. از این رو از آن علاوه بر اسیدشویی، در صنایع دیگری مانند ساخت لوازم آرایشی و صنایع غذایی استفاده می‌شود. اسید سیتریک در دماهای 20 تا 90 درجه سلیسیوس قابل استفاده بوده و در دماهای پایینتر بازدهی خوبی نخواهد داشت.
اسیدشویی دستگاه اسپرسوساز به چه معناست؟
همانطور که گفتیم بهترین و ارزانترین کار برای شستشو و نظافت دستگاه اسپرسوساز، روش اسیدشویی است. برخی از افراد برای این کار از قرص‌های تمیز کننده تجاری که حاوی اسید سیتریک هستند، استفاده می‌کنند. اسید سیتریک ماده‌ای است که در دماهای تا 90 درجه سانتی‌گراد، برای اسیدشویی استفاده می‌شود. خرید قرص‌های حاوی اسید سیتریک ممکن است برای برخی از افراد از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نباشد. برای همین میتوان به جای قرص، به طور مستقیم از اسید سیتریک استفاده کرد. این ماده را می‌توانید به صورت عمده و آنلاین خریداری کنید و برای مدتها آن را داشته باشید. اسید سیتریک علاوه بر اسیدشویی دستگاه اسپرسوساز، برای تمیز کردن لوازم دیگر منزل نیز به کار خواهد رفت. برای همین بسته به میزان مصرف خود می‌توانید مقدار مناسب اسید سیتریک را از مراکز معتبر خریداری کنید. معمولا برای هر بار تمیز کردن دستگاه اسپرسوساز، نیاز به 2 قاشق چایخوری اسید سیتریک خواهد بود. بنابراین اگر یک کیسه اسید سیتریک در منزل داشته باشید، برای چند ماه از خرید آن بی‌نیاز خواهید شد.
استفاده از اسید سیتریک برای اسپرسوساز ضرری ندارد؟
برای بسیاری از افراد سوال است که آیا تمیز کردن اسپرسوساز با اسید سیتریک مشکلی برای آن ایجاد نمی‌کند؟ در پاسخ باید بگوییم که اگر روش اسیدشویی دستگاه اسپرسو با اسید سیتریک را به درستی انجام دهید، هیچ مشکلی برای آن ایجاد نخواهد شد. در واقع باید در انتهای کار از خارج شدن مواد اسید سیتریک از دستگاه مطمئن شوید و سپس از ماشین اسپرسو برای سرو قهوه و نوشیدنی محبوب خود استفاده نمایید. در غیر این صورت ممکن است علاوه بر این که طعم بدی را از اسپرسوی خود دریافت می‌کنید، دستگاه نیز دچار مشکلاتی شود. رسوب زدایی با اسید سیتریک مزایایی دارد که میتوان به ارزان بودن و آسان بودن آن اشاره کرد. با این حال اگر در انجام این کار شک دارید، می‌توانید از سایر روش‌های اسیدشویی و تمیز کاری دستگاه اسپرسوساز استفاده نمایید.
استفاده از سرکه به جای اسید سیتریک
بسیاری از افراد برای تمیز کردن لوازم آهنی یا استیل، از سرکه استفاده می‌کنند. سرکه نیز ماده‌ای است که علاوه بر مصرف خوراکی، برای از بین بردن رسوبات و تمیزکاری استفاده می‌شود. از سرکه می‌توانید برای تمیز کردن دستگاه اسپرسو ساز استفاده کنید؛ اما این کار خیلی اصولی نبوده و بهتر است دستگاه را با اسیدشویی نظافت کنید. دلیل آن هم این است که اگر نتوانید تمام بخش‌های دستگاه قهوه‌ساز را خوب بشویید، بوی سرکه در آن باقی خواهد ماند. در نتیجه کیفیت و عطر قهوه‌تان تحت تاثیر قرار گرفته و نامطلوب خواهد شد. اسید سیتریک این مشکل را نداشته و هرگز از خود بوی بد به جای نخواهد گذاشت. بنابراین بهتر است به جای استفاده از سرکه یا هر ماده‌ی دیگری، از اسیدسیتریک برای اسیدشویی دستگاه اسپرسو استفاده کنید.
تاثیر اسیدشویی اسپرسوساز با سرکه
سرکه سفید یکی دیگر از موادی است که از آن برای اسیدشویی دستگاه اسپرسوساز استفاده می‌شود. مزیت استفاده از سرکه این است که هم ارزان بوده و هم به راحتی در هر فروشگاهی یافت می‌شود. برای همین میتوان خیلی سریع آن را تهیه کرده و از آن برای شستشوی دستگاه استفاده کرد. با این حال برخی اذعان دارند که سرکه آنقدرها هم موثر نبوده و نمی‌تواند به خوبی دستگاه را تمیز نماید. با این وجود اگر قصد استفاده از این ماده را داشتید، از نسبت 25 درصد سرکه و 75 درصد آب استفاده کنید تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد. حتی برخی افراد این نسبت را 50 به 50 در نظر می‌گیرند تا بهترین نتیجه برای دستگاه ایجاد شود.
نحوه تمیز کردن دستگاه اسپرسوساز با سرکه
اگر قصد دارید از ماده سرکه برای تمیز کردن ماشین اسپرسو استفاده کنید، مراحل زیر را دنبال کنید.
- در ابتدا مخزن دستگاه را با مقدار مساوی آب و سرکه سفید (یا 25 درصد سرکه و 75 درصد آب) پر کنید.
- دستگاه را روشن کرده و اجازه دهید چند دقیقه کار کند تا محلول آب و سرکه در سیستم گردش پیدا کند.
- پس از گردش آب و سرکه، دستگاه را خاموش کنید و بگذارید یک ساعت به حال خود باقی بماند.
- پس از آن مجددا دستگاه را روشن کرده و اجازه دهید محلول در سیستم به گردش درآید.
- سپس ماشین اسپرسو را خاموش کنید و مخزن دستگاه را از آب و سرکه خالی نمایید.
- مخزن را به طور با دقتی بشویید تا از وجود سرکه پاک شود. حتی بهتر است برای چند بار مخزن شستشو داده شود تا اثرات سرکه از آن به خوبی برطرف گردد.
- در نهایت می‌توانید اطمینان حاصل کنید که دستگاه اسپرسوساز شما به درستی تمیز شده و عاری از هرگونه مواد باقیمانده‌ای است که می‌تواند بر طعم اسپرسوی شما تأثیر بگذارد.
نحوه شستشوی دستگاه اسپرسوساز با اسید سیتریک
اگر قصد اسیدشویی دستگاه اسپرسوساز را با اسید سیتریک دارید، این مراحل را انجام دهید:
- در ابتدا دستگاه را خوب بشویید و تمام بخش‌های آن نظیر سبد، مخزن و محفظه را با آب شستشودهید. این کار را تا زمانی که اطمینان حاصل کردید قهوه ای در دستگاه نیست، ادامه دهید.
- بعد از آن مخزن دستگاه را با 6 الی 8 فنجان آب پر کنید و به مقدار 2 قاشق چایخوری به آن اسید سیتریک اضافه کنید.
- سپس دستگاه اسپرسوساز را روشن کنید و اجازه دهید تا همچون مراحل دم‌آوری قهوه، چرخه طی شود.
- بعد از پایان اولین چرخه، سبد و مخزن را برداشته و آب داخل آن را بیرون بریزید. سپس دوباره با آب داغ آنها را آبکشی کنید.
- محفظه را در دستگاه قرار داده و این بار اجازه دهید با آب خالی یک بار چرخه طی شود. این کار برای این صورت می‌گیرد تا اگر اسید سیتریک در دستگاه باقی مانده باشد، از آن خارج شود.
- کار اسیدشویی دستگاه اسپرسوساز به پایان رسیده و می‌توانید با خیال راحت قهوه خود را دم کنید.
تاثیرات تمیزکاری اسپرسوساز بر روی خود دستگاه
علاوه بر اینکه با تمیزکاری و اسیدشویی اسپرسوساز طعم نوشیدنی بسیار با کیفیت می‌شود، برای خود دستگاه نیز مزایایی ایجاد می‌شود. اول اینکه باید بدانید اگر دستگاه تمیز باشد، در مصرف انرژی و برق صرفه‌جویی زیادی می‌شود. همچنین این کار از تعمیرات پر هزینه یا تعویض برخی از قطعات دستگاه جلوگیری می‌کند و طول عمر آن را افزایش می‌دهد. علاوه بر این با نگهداری و نظافت روزانه، از ایجاد فشار برگشتی روی پمپ جلوگیری شده و المنت اسپرسوساز به طور موثرتری کار می‌کند.
سختی‌زدایی دستگاه اسپرسوساز
سختی‌زدایی یا رسوب‌زدایی در مناطقی که سختی آب بسیار بالا باشد، کاربرد دارد. بسیاری از شهرهای ایران دارای سختی آب هستند و برای دستگاه اسپرسوساز مشکلاتی ایجاد می‌کنند. برای همین باید هر 2-3 ماه یک بار نسبت به سختی‌زدایی دستگاه اسپرسوساز اقدام کرد. ماده‌ای که برای این کار استفاده می‌شود، باید امتحان خود را پس داده باشد و موجب خوردگی و از بین رفتن بویلر و لوله‌های دستگاه اسپرسوساز نشود. تمیزکاری دستگاه اسپرسوساز با این روش‌ها سبب افزایش کیفیت قهوه شده و طول عمر دستگاه را زیاد خواهد کرد. همچنین رسوب زدایی سبب کاهش مصرف انرژی دستگاه خواهد شد.
رسوب کردن شیر در دستگاه اسپرسو
مخزن شیر یکی از بخش‌های مهم دستگاه اسپرسو بوده که درون آن شیر مورد نیاز برای تهیه مشتقات نوشیدنی اسپرسو ریخته می‌شود. سیستم شیر دستگاه اسپرسوسازهای اتومات کاربری راحتی دارد؛ برای همین در اماکنی که باریستای حرفه‌ای وجود نداشته باشد، بیشتر از این نوع دستگاه استفاده می‌شود. از آنجایی که شیر از چربی برخوردار است، باید بخش مخزن شیر دستگاه اسپرسوساز به خوبی تمیز شود. همانطور که می‌دانید اگر شیر مدتی در یک ظرف باقی بماند، خیلی زود خشک شده و اثر چربی آن روی ظرف باقی می‌ماند. در مخزن شیر دستگاه اسپرسوساز نیز همینگونه بوده و اثرات چربی شیر بر روی دیواره‌ها و لوله‌های انتقال شیر باقی مانده و خشک می‌شود. برای همین است که علاوه بر رسوب‌زدایی سایر بخش‌های دستگاه، باید به رسوب زدایی سیستم شیر دستگاه نیز توجه ویژه‌ای شود. در صورتی که این بخش به خوبی تمیز نشده و اثرات چربی شیر در دستگاه باقی بماند، باعث بدمزه شدن طعم نوشیدنی‌های بعدی خواهد شد.
در شیر مواد مغذی چون پروتئین و چربی وجود دارد که ماندنشان سبب رشد باکتری خواهد شد. همچنین از آنجایی که شیر ماده اسیدی است، در محیط خارج از یخچال خیلی زود تغییر مزه داده و ترش می‌شود. برای همین است که باقی ماندن ذرات شیر در دستگاه اسپرسوساز باعث تغییر مزه و طعم قهوه خواهند شد. بهتر است هر زمانی که برای رسوب زدایی دستگاه اسپرسو اقدام کردید، بخش مخزن شیر را هم به خوبی رسوب زدایی کرده و هرگونه ماده باقی مانده درون آن را از بین ببرید. نحوه رسوب زدایی سیستم شیر دستگاه اسپرسوساز نیز همانند سایر بخش‌ها بوده و باید به همان منوال برای آن اقدام شود. با این کار علاوه بر بالا بردن کیفیت نوشیدنی اسپرسو، عمر دستگاهتان را افزایش خواهید داد.
اهمیت اسیدشویی دستگاه اسپرسوساز
-
طولانی شدن عمر دستگاه اسپرسوساز
همانطور که می‌دانید با جرمگیری یا اسیدشویی، تمام رسوبات دستگاه از سطوح پاک خواهد شد. برای همین بسیاری از افراد مزیت این کار را کمک به افزایش طول عمر دستگاه و کارایی بیشتر آن می‌دانند. با اسیدشویی دستگاه اسپرسوساز، احتمال خراب شدن دستگاه و نیاز به تعمیرات کم خواهد شد. در نتیجه این کار هم از نظر اقتصادی به صرفه بوده و هم برای سالها می‌توانید از دستگاه خود همانند روز اول استفاده کنید. با اسیدشویی داخلی دستگاه اسپرسوساز، تمام رسوبات درون لوله‌های انتقال آب یا بخار حذف خواهد شد.
-
عصاره‌گیری بهتر و افزایش کیفیت طعم قهوه
بدیهی است زمانی که هیچ رسوبی در دستگاه وجود نداشته باشد، کیفیت و طعم قهوه افزایش خواهد یافت. با رسوب‌زدایی تمام رسوبات دستگاه از بین رفته و روند عصاره‌گیری به صورت استاندارد پیش خواهد رفت. این امر سبب می‌شود تا قهوه به خوبی درست شده و طعم تازگی داشته باشد. اگر این کار در زمان لازم انجام نشود، رسوبات از طریق لوله‌ها به قهوه انتقال پیدا کرده و در نتیجه کار اثر منفی می‌گذارد. بنابراین حتما به نظافت دستگاه اسپرسوساز خود اهمیت دهید و به موقع برای نظافت و اسیدشویی آن اقدام کنید.
تمیزکاری روزانه دستگاه اسپرسوساز
اگر جزو افرادی هستید که هر روز با دستگاه اسپرسوساز خانگی خود قهوه درست می‌کنید، باید نسبت به تمیزکاری روزانه آن اهمیت دهید. برای همین پس از هر بار درست کردن قهوه حتما پرتافیلتر، هدگروپ و سبد قهوه را تمیز کنید. برای این کار آنها زیر آب داغ بگیرید تا تمام عصاره و تفاله های قهوه از روی آنها پاک شود. بعد از آن با یک دستمال قطعات را خشک و تمیز کنید و در داخل دستگاه اسپرسوساز قرار دهید. تمیز کردن روزانه دستگاه اسپرسوساز صنعتی و نیمه صنعتی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و افراد باریستا باید به آن توجه زیادی داشته باشند.